Τι πρέπει να γνωρίζω για τους παράγοντες που προκαλούν ή επιδεινώνουν το άσθμα;

Η αλλεργική ρινίτιδα ή ο «πυρετός εκ χόρτου» είναι ένας παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση του άσθματος. Από μελέτες γνωρίζουμε πως το 75% των ανθρώπων με αλλεργική ρινίτιδα θα εκδηλώσουν άσθμα. Και στις δυο περιπτώσεις τα συμπτώματα μπορεί να προκληθούν από αλλεργιογόνα – κάθε ουσία που προκαλεί αλλεργίες. Αυτά περιλαμβάνουν:
• Γύρη
• Μύκητες
• Επιθήλια των ζώων
• Ακάρεα της οικιακής σκόνης
• Περιττώματα κατσαριδών

Οι ερεθιστικές ουσίες είναι ένας ακόμα παράγοντας που προκαλεί ή επιδεινώνει το άσθμα. Στις ουσίες αυτές περιλαμβάνονται:
• Ρυπαντικές ουσίες που υπάρχουν στον αέρα, όπως ο καπνός του τσιγάρου, ο καπνός από ξύλο, χημικά στον αέρα και το όζον.
• Επαγγελματική έκθεση σε ατμούς, σε σκόνη, σε αέρια ή σε αναθυμιάσεις.
• Έντονες οσμές ή σπρέι όπως τα αρώματα, τα απορρυπαντικά, οι ατμοί από το μαγείρεμα (ιδίως από το τηγάνισμα), μπογιές ή βερνίκια
• Άλλα αιωρούμενα σωματίδια όπως η σκόνη από το κάρβουνο, η κιμωλία ή η σκόνη από το ταλκ.
• Αλλαγές στις καιρικές συνθήκες όπως μεταβολές στη θερμοκρασία και στην υγρασία, η βαρομετρική πίεση ή οι δυνατοί άνεμοι.

Όλες αυτές οι ερεθιστικές ουσίες μπορεί να επιδεινώσουν το άσθμα, ιδίως ο καπνός από το τσιγάρο. Πολυάριθμες μελέτες έχουν διαπιστώσει αύξηση των ασθματικών περιστατικών σε παιδιά που οι μητέρες τους καπνίζουν. Το κάπνισμα πρέπει να απαγορεύεται στο σπίτι ενός ασθματικού.
Οι Λοιμώξεις από ιούς όπως τα κρυώματα ή η πνευμονία μπορούν να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν το άσθμα, ιδίως σε μικρά παιδιά. Οι λοιμώξεις αυτές μπορούν να ερεθίσουν τους αεραγωγούς, τη μύτη, το λαιμό και τους παραρρινίους κόλπους και αυτός ο επιπρόσθετος ερεθισμός μπορεί να προκαλέσει κρίσεις άσθματος. Συν τους άλλοις, η παραρρινοκολπίτιδα – μια λοίμωξη των κοιλοτήτων που βρίσκονται γύρω από τα μάτια και πίσω από τη μύτη – μπορεί να προκαλέσει άσθμα.
Η έντονη σωματική άσκηση μπορεί να προκαλέσει κρίσεις άσθματος. Η αναπνοή από το στόμα, η άσκηση στον κρύο, ξηρό αέρα ή οι παρατεταμένες κοπιώδεις δραστηριότητες όπως το τρέξιμο μέσων ή μεγάλων αποστάσεων μπορούν να αυξήσουν την πιθανότητα του άσθματος που προκαλείται από τη σωματική άσκηση. Αυτό δεν συνεπάγεται διακοπή της σωματικής άσκησης αλλά καλύτερη διαχείριση του άσθματος, είτε με θεραπευτικές αγωγές, είτε/και με ανοσοθεραπεία. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι μια σειρά αθλητών – μεταξύ των οποίων και ολυμπιονικών- έχουν άσθμα.
Παλινδρόμηση: Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (GERD), μια πάθηση στην οποία το στομαχικό υγρό αναρροφάται στον οισοφάγο, μπορεί να επηρεάσει τους ασθματικούς ασθενείς. Τα συμπτώματα συμπεριλαμβάνουν οξεία ή επανειλημμένη καούρα, ρέψιμο, νυχτερινό άσθμα, αυξημένα συμπτώματα άσθματος μετά το φαγητό ή τη σωματική άσκηση, ή συχνό βήξιμο και βραχνάδα. Η θεραπεία της GERD συχνά βοηθάει και τα συμπτώματα του άσθματος.

Φάρμακα: Μερικοί ενήλικες ασθματικοί μπορεί να βιώσουν μια κρίση άσθματος ως αποτέλεσμα της λήψης ορισμένων φαρμάκων. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν την ασπιρίνη ή άλλα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα όπως η ιβουπροφένη και οι αναχαιτιστές βήτα (που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση καρδιοπαθειών, υπέρτασης ή ημικρανίας). Πριν χρησιμοποιήσουν κάποια φάρμακα που κυκλοφορούν ελεύθερα στο εμπόριο, οι ασθματικοί θα πρέπει να συμβουλεύονται το γιατρό τους.
Τροφές: Για μερικούς, η κατανάλωση ορισμένων τροφών ή διάφορων προσθετικών σε τροφές μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα άσθματος. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται το γάλα, τα αβγά, τα φιστίκια, τα καρύδια, η σόγια, ο σίτος, το ψάρι και τα οστρακόδερμα. Αν κάποια από τις τροφές αυτές προκαλεί κρίσεις άσθματος, το καλύτερο φάρμακο είναι η αποφυγή τους.
Συναισθηματικό άγχος: Οι συναισθηματικοί παράγοντες δεν μπορούν να προκαλέσουν άσθμα από μόνοι τους. Εντούτοις, το άγχος και η νευρική υπερένταση μπορούν να προκαλέσουν κόπωση, η οποία επίσης μπορεί να αυξήσει τα συμπτώματα του άσθματος και να επιδεινώσει μια κρίση. Όπως με άλλες χρόνιες παθήσεις, η σωστή ξεκούραση, η σωστή διατροφή και η σωστή άσκηση είναι σημαντικά για τη συνολική ευεξία και μπορεί να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση του άσθματος.