Η αποφυγή των αλλεργιογόνων είναι απαραίτητη για κάποιες μορφές αλλεργίας όπως η τροφική αλλεργία και η αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής, ενώ λειτουργεί υποβοηθητικά στην αναπνευστική αλλεργία.

Στην τροφική αλλεργία, η αποφυγή του αλλεργιογόνου είναι εξαιρετικά σημαντική για να αποφευχθεί η εκ νέου εμφάνιση των συμπτωμάτων που μπορεί να είναι έως και επικίνδυνα για τη ζωή (αναφυλαξία). Δυστυχώς, αν αυτό είναι δυνατό για τα παρασκευάσματα που φτιάχνονται στο σπίτι, δεν ισχύει το ίδιο για ότι παρασκευάζεται έξω από αυτό. Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν υπάρχει αρκετή ενημέρωση για την σοβαρότητα της τροφικής αλλεργίας και συχνά η απάντηση στην ερώτηση ανένα συγκεκριμένο τρόφιμο περιέχει κάποιοα αλλεργιογόνο δεν δίνεται υπεύθυνα. Για τα συσκευασμένα τρόφιμα χρειάζεται οι ασθενείς και οι γονείς/κηδεμόνες τους να μάθουν να διαβάζουν τις ετικέτες και να ενημερωθούν από τον θεράποντα για τα συνώνυμα που μπορεί να υπάρχουν για το συγκεκριμένο αλλεργιογόνο. Από την άλλη, όλα σχεδόν τα συσκευασμένα τρόφιμα που προέρχονται από την βιομηχανία τροφίμων φέρουν την επιγραφή «Μπορεί να περιέχει…», «Κατασκευάζεται σε εξοπλισμό που μπορεί επίσης να επεξεργάζεται…» ή «Παρασκευάζεται σε εργοστάσιο που χρησιμοποιεί…», χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όντως περιέχουν ικανή ποσότητα αλλεργιογόνου για να προκαλέσουν αντίδραση στην πλειοψηφία των ασθενών. Παρόλα αυτά, και μέχρι να ληφθεί νέα οδηγία από τον θεράποντα, η αποφυγή και αυτών των προϊόντων είναι πολύ σημαντική γιατί ακριβώς η ευαισθησία του κάθε ασθενούς είναι διαφορετική και δεν μπορούμε εκ των προτέρων να γνωρίζουμε ποιοι θα ανεχθούν τα παραπάνω προϊόντα και ποιοι όχι.Πληροφορίες για τα συνώνυμα των βασικών τροφικών αλλεργιογόνων μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα:http://www.foodallergy.org/document.doc?id=133

Στην αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής η αποφυγή του αλλεργιογόνου είναι επίσης βασική για να υφεθούν τα συμπτώματα. Και εδώ, αφού γίνει η σωστή διάγνωση, ο θεράπων θα χορηγήσει στον ασθενή σαφείς οδηγίες για το που περιέχεται η εν λόγω ουσία και πώς να αποφευχθεί η επαφή μαζί της ώστε να μην έχει ο ασθενής εξάρσεις.

Στην αναπνευστική αλλεργία, η αποφυγή του αλλεργιογόνου είναι πολύ πιο δύσκολη από ότι στις προηγούμενες δύο μορφές. Και αυτό γιατί πρόκειται για περιβαλλοντικά αλλεργιογόνα, που υπάρχουν διάχυτα στην ατμόσφαιρα και επομένως είναι πρακτικά αδύνατο να αποφευχθούν πλήρως. Χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τα ενδο-οικιακά (ολοετή) και τα εξω-οικιακά (κυρίως εποχικά).

Τα ενδο-οικιακά αλλεργιογόνα είναι κυρίως οι μύκητες, τα ακάρεα της σκόνης και τα επιθήλια ζώων. Για τους μύκητες (μούχλα) βασική είναι η μείωση της υγρασίας και των πηγών της μέσα στο σπίτι. Πρέπει επίσης να καθαρίζονται τυχόν εστίες τους με διεξοδικότητα, χρησιμοποιώντας ειδικά προϊόντα που αποτρέπουν την επανεμφάνιση τους. Η εργασία αυτή πρέπει να γίνεται με προστασία (γάντια, μάσκες) και σίγουρα όχι με τον ασθενή παρόντα, ενώ ο χώρος πρέπει να αερίζεται διεξοδικά.Η μείωση της υγρασίας βοηθά πολύ στο να μειωθούν και τα ακάρεα της σκόνης. Η συγκέντρωσή τους είναι πολύ μεγάλη στα υπνοδωμάτια. Συστηματικό πλύσιμο κλινοσκεπασμάτων αλλά και μαξιλαριών, παπλωμάτων σε υψηλές θερμοκρασίες (60^οC), συστηματικός αερισμός, απουσία χαλιών ή/και μοκετών (ειδικά με παχύ πέλος), βιβλίων, λούτρινων και άλλων παιχνιδιών είναι βασικοί κανόνες για την μείωση της συγκέντρωσης των ακάρεων. Ειδικά τα παιχνίδια, για να απολυμανθούν από τα ακάρεα μπορούν πέρα από το να πλυθούν σε υψηλές θερμοκρασίες, να μπουν στην κατάψυξη, καθώς και αυτό σκοτώνει τα ακάρεα. Βοηθά επίσης πολύ η χρήση ειδικών καλυμμάτων με πόρους με διάμετρο μικρότερη από 6μmγια μαξιλάρια, στρώματα και παπλώματα. Τα επιθήλια των ζώων είναι τα πιο δύσκολα να απομακρυνθούν. Είναι βασικό το κατοικίδιο, αν το κατοικίδιο δεν μπορεί να κρατηθεί εκτός σπιτιού, να μην κοιμάται στην κρεβατοκάμαρα του ασθενή και να μην ανεβαίνει στα έπιπλα.  Η συστηματική χρήση ηλεκτρικής σκούπας βοηθά και για τα επιθήλια και για τα ακάρεα ειδικά αν περιέχει ειδικά φίλτρα (τα λεγόμενα φίλτρα HEPA – high-efficiency particulate airfilters).

Για την αποφυγή των γύρεων (εξω-οικιακά αλλεργιογόνα) είναι καλό ο ασθενής να μην κυκλοφορεί την ώρα της μέγιστης γυρεοφορίας (νωρίς το πρωί και το σούρουπο), αλλά και να αποφεύγει να αερίσει το σπίτι τις ώρες αυτές. Η χρήση γυαλιών κρατά την γύρη μακριά από τα μάτια, ενώ μπορεί να χρησιμοποιηθούν και μάσκες που καλύπτουν στόμα και μύτη (θα πρέπει να προστατεύουν από σωματίδια με διάμετρο μικρότερη από 1μm). Χρειάζεται επίσης συστηματικός καθαρισμός των φίλτρων των κλιματιστικών, αλλά και αντικατάσταση των φίλτρων γύρεων στο αυτοκίνητο.

Ειρήνη Ρουμπεδάκη

Αλλεργιολόγος

Επιστημονική Συνεργάτης Αλλεργιολογικής Μονάδας