FPIES

Το FPIES είναι ένα σύνδρομο, απότοκο εντεροκολίτιδας, η οποία επάγεται από πρωτεΐνες ορισμένων τροφών (το όνομα του προέρχεται από τα αρχικά των αγγλικών όρων Food Protein Induced Enterocolitis Syndrome). Υπάρχει οξεία και χρόνια μορφή του συνδρόμου. Παρόλ’ αυτά, ακόμα και η οξεία μορφή, με τη πιο χαρακτηριστική και θορυβώδη έκφραση, δεν είναι αναγνωρίσιμη από την πλειοψηφία της παγκόσμιας παιδιατρικής ιατρικής κοινότητας (σύμφωνα με έρευνες, στις USA, μόνο το 20% των γενικών παιδίατρων γνωρίζει το σύνδρομο). Αυτό, πιθανώς να οφείλεται, στο ότι θεωρείται αρκετά σπάνιο. Όμως πρόσφατες, καλά οργανωμένες μελέτες, δείχνουν ότι η συχνότητα του δε διαφέρει σημαντικά από τις «κλασσικές» τροφικές αλλεργίες. Παρόμοια είναι και η δική μας αίσθηση από τα περιστατικά που αντιμετωπίζουμε στην Αλλεργιολογική Μονάδα. Παράλληλα πιστεύουμε ότι αυτή η συχνότητα παρουσιάζει αυξητική τάση μέσα στα τελευταία χρόνια.

Ανήκει στις γαστρεντερικές τροφικές αλλεργίες στο μηχανισμό των οποίων δε φαίνεται να εμπλέκονται ειδικές IgE για διάφορες τροφές και συνεπώς οι ειδικές RAST και οι δερματικές δοκιμασίες νυγμού είναι συνήθως αρνητικές. Η διάγνωση τόσο του FPIES, όσο και άλλων νόσων που έχουν τον ίδιο μηχανισμό, βασίζεται σε καθαρά κλινικά κριτήρια.

Οξεία μορφή: ικανή και αναγκαία συνθήκη είναι η έναρξη εμέτων περίπου 1-3 ώρες μετά την κατανάλωση της ενοχοποιούμενης τροφής. Μεγάλοι, επαναλαμβανόμενοι, εξουθενωτικοί έμετοι που μπορεί να συνοδεύονται από ληθαργία και ωχρότητα του παιδιού. Αργότερα μπορεί, στο 25% των περιπτώσεων, να προκύψουν διάρροιες, ενίοτε αιματηρές. Εξ’ ορισμού απουσιάζουν εκδηλώσεις από το αναπνευστικό όπως δύσπνοια αλλά και από το δέρμα, π.χ. πομφοί (πετάλες ή καντήλες). Όταν το παιδί θα φτάσει στα επείγοντα θα έχει κακή γενική κατάσταση, μπορεί να είναι αφυδατωμένο και να έχει εργαστηριακά ευρήματα που συνάδουν με λοίμωξη. Χαρακτηριστικό της οξείας μορφής είναι η επαναφορά του παιδιού στην πρότερη φυσιολογική του κατάσταση μέσα σε λίγες ώρες. Η τροφή που συχνότερα εμπλέκεται είναι το γάλα αγελάδος ενώ από τις στερεές τροφές, όπως φάνηκε από πρόσφατη μελέτη της Μονάδας μας, το ψάρι είναι το πιο συχνό αίτιο στον ελλαδικό χώρο. Άλλες τροφές είναι το αυγό, τα πουλερικά, τα σιτηρά, τα φρούτα, τα όσπρια αλλά και τροφές «υπεράνω υποψίας» για τυπικές τροφικές αλλεργίες, όπως το ρύζι. Η θεραπεία βασίζεται στην έγκαιρη ενυδάτωση (συχνά ενδοφλέβια) αλλά και στη χορήγηση ειδικού αντιεμετικού.

Χρόνια μορφή:  πιο δύσκολα αναγνωρίσιμη. Αφορά κυρίως νεογνά και μικρά βρέφη στα οποία το γάλα αγελάδος είναι η αποκλειστική, ή συμπληρωματική προς το θηλασμό, τροφή (ο αποκλειστικός θηλασμός φαίνεται ότι είναι προστατευτικός). Τα συμπτώματα έχουν μικρότερη ένταση ενώ οι διάρροιες μπορεί να είναι πιο συχνές από τους έμετους. Από την άλλη μπορεί να μην έχουμε χαρακτηριστικούς έμετους αλλά έντονες αναγωγές («γουλίτσες»). Υπάρχει κακή πρόσληψη βάρους ενώ κάποια εργαστηριακά ευρήματα μπορεί να είναι επηρεασμένα (π.χ. λευκωματίνες ορού). Το «υποαλλεργικό γάλα» (εκτενούς υδρόλυσης ή στοιχειακό) βελτιώνει την εικόνα αλλά μπορεί, ωστόσο, να χρειαστούν λίγες ημέρες.

Καταλήγοντας, πρέπει να πούμε ότι το FPIES είναι ένα σύνδρομο με καλή φυσική πορεία (συνήθως υφίεται μέσα στα πρώτα 5 έτη ζωής), χωρίς αναφορά θανατηφόρων περιστατικών, χωρίς ωστόσο να αποκλείεται η εμφάνιση άλλου είδους τροφικής αλλεργίας στο μέλλον.

Δημήτρης Καραντουμάνης

Ειδικευόμενος Αλλεργιολογίας